Mark Kras is boswachter in Nationaal Park Hollandse Duinen voor Staatsbosbeheer. Iedere maand blogt hij voor Toeractief over zijn werk. Deze keer heeft hij het over de rijkdom in diversiteit, liefde en verbinding.
Op de dag waarop dag en nacht even lang zijn, begint op het noordelijk halfrond officieel de lente. Dit jaar valt dat samen met het begin van de astronomische lente op 20 maart. De meteorologische lente daarentegen begint steevast op 1 maart. Die afspraak is in 1780 gemaakt omdat het handig is voor onderzoekers die gegevens willen vergelijken.
Het is niet gek dat wetenschappers afspraken maken zodat ze de wereld beter kunnen begrijpen. Vanuit het hokje van de meteorologische lente is het makkelijker rekenen en vergelijken. Dat je de werkelijkheid enig geweld aandoet, staat dan niet in verhouding tot het verbeterde begrip van de wereld om ons heen. In het biologieboek van mijn jongste dochter las ik dat voor de voortplanting een mannelijke zaadcel en een vrouwelijke eicel nodig zijn en dat voortplanting noodzakelijk is om de soort te behouden. Deze opvattingen samen vormen het hokje van waaruit we het gedrag van dieren trachten te begrijpen. Helaas, de wereld is niet zo simpel.
In het boek Zo doen vogels dat van Jennifer Ackerman lees ik dat 33 procent van de laysanalbatrossen langdurige, monogame relaties tussen vogels van dezelfde sekse kent en dat dit voor vijftien procent van de Californische meeuwen geldt. En zij zijn niet de enige: bij zo’n 130 vogelsoorten is hetzelfde gedrag waargenomen. Het zijn dus dieren die zich nooit voortplanten. Maar als zulke relaties geen uitzonderingen zijn, dan zijn er dus andere redenen om ze aan te gaan dan puur de seksuele daad om de soort in stand te houden.
Uit het vaste denkkader
Om dat te onderzoeken, moeten we uit de vaste denkkaders stappen. Voorlopig wijst onderzoek uit dat het niet om uit de hand gelopen oefenrelaties gaat, waarbij na veel oefenen alsnog een partner van de andere sekse geschikt wordt geacht. Ideeën dat het de samenhang binnen groepen versterkt, lijken op dit moment meer voor de hand te liggen. Sterker nog, vogels van dezelfde sekse blijken als stel regelmatig in te springen om verweesde eieren en jongen op te voeden. Zo bleken Kermit en Jumbo, twee humboldtpinguïns in een dierentuin in Engeland, bijzonder zorgzame ouders, die meerdere aan hen toevertrouwde eieren uitbroedden en de jongen verzorgden tot volwassenheid. Niet alleen in dierentuinen gebeurt dat, onderzoek naar de laysanalbatros wijst uit dat ook zij inspringen om jongen te verzorgen.
Diversiteit, verbinding, liefde
Het lijkt niet de sekse te zijn die ertoe doet, maar de verbinding tussen de individuele dieren en de samenhang in de groep. De verbinding? Of moet ik zeggen: gewoon de liefde? Die gedachte blijft maar bij me hangen. Diversiteit en verbinding zijn de sleutel tot robuuste natuur. Dan strekt een toekomstbestendige wereld blijkbaar veel verder dan een diversiteit aan soorten. En dan zijn de vaste denkkaders prima om elkaar te begrijpen, maar doen ze onze wereld geweld aan als we ze gebruiken om te veroordelen. Beter kijken we naar de rijkdom in diversiteit. Niet alleen in soorten, maar ook in seksuele geaardheid en de verbindende liefde. En welk jaargetijde is mooier om daar mee te beginnen dan de lente?
Boswachter Mark Kras is op Twitter en Instagram te volgen als @boswachtermark en hij schrijft regelmatig blogs op www.boswachtersblog.nl en www.natuurfotografie.nl
