Wandelen op de heide is in de zomer net een sprookje. Je waant je tussen de paarse bloemetjes en terwijl je hiervan geniet, zie je ook nog allerlei vogels, vlinders en andere insecten rondfladderen. Toeractief zocht naar de mooiste heidegebieden in Nederland en bestudeerden de plantjes op deze heidelandschappen.
Geschiedenis van de heide in Nederland
In het verleden was Nederland voor een groot deel bedekt met heide en noemde men het ‘woeste grond’. Het was namelijk nauwelijks bewoonbaar door de onvruchtbare zandgrond. Schapen graasden er daarentegen graag. Vanaf de Middeleeuwen tot de uitvinding van de kunstmest maakten de schapen deel uit van een duurzaam landbouwsysteem: ze graasden op de hei en hadden zo gratis voedsel. De boer stak de heideplaggen af en gooide ze in de stal. Daar stampten de schapen ’s nachts de plaggen en keutels door elkaar, wat voor een goede bemesting vormde voor de akkertjes. Nu lopen er nog steeds schaapskuddes op de heide. Maar met een andere reden: ze zorgen voor het onderhoud van het heidelandschap door te zorgen dat het niet vergrast en dichtgroeit met bomen.
De mooiste heidegebieden van Nederland
Wie houdt er nou niet van om in de zomer door de heide te wandelen als alles volop in bloei staat? Of juist in de winter, als er op een vroege morgen overal rijp op de uitgebloeide heideplanten is neergedaald. Toeractief zocht haar vier favoriete heidegebieden uit.
1. De Posbank: een unieke wandeling
Als je na een flinke wandeling bij de honderd jaar oude stenenbank van G.A. Pos (voormalig voorzitter van de ANWB) uitrust, dan kijk je uit over valleitjes met hei. Een uniek uitzicht in Nederland! Wil je helemaal een topervaring? Fiets of wandel er dan in alle vroegte naartoe, want dit is de beste plek om de zon te zien opkomen. De Posbank is natuurlijk welbekend en zeer populair. Ben je op zoek naar een minder befaamd stukje Veluwe waar ook volop heidelandschap te vinden is? Loop dan onze wandelroute Deelen, waar je wandelt door het Deelerwoud en net zo goed kunt genieten van (paarse) heide.
2. Leersumse veld, parel van de Utrecht
Op de Utrechtse Heuvelrug vind je het Leersumse veld. Hei en vennen vormen hier een aangenaam duo. De plassen die je hier treft, zijn ontstaan door turfwinning. Dat water is een paradijs voor libellen, zoals de viervlek, gevlekte witsnuitlibel, vuurlibel, zwarte heidelibel en de keizerlibel. Die laatste is makkelijk herkenbaar voor leken: het is de grootste libel die in Nederland rondvliegt. Vanaf de Veldschuur Staatsbosbeheer aan de Maarsbergseweg in Leersum starten diverse wandelroutes over het Leersumse veld.
3. Parels van Brabant: Groote heide en Leenderheide
Het gebied rondom Eindhoven is groen, heel groen. En in de zomer zie je er ook heel veel paars. Wie deze plek vroeg in de ochtend bezoekt, wordt verrast door bijzondere vogels. Ook de lepelaar landt weleens in dit gebied. Wil je optimaal genieten van de Brabantse heide? Maak dan gebruik van onze fietsroute Heeze, die voert je ook langs de beroemde Achelse kluis.
4. Fietsen door het Dwingelderveld
Als de heer Jac. P. Thijsse geen onderonsjes had gehouden met lokale boeren, dan was dit natuurgebied opgeslokt door de landhonger van ontginners. Thijsse zei tegen een boer dat hij het beter aan hem kon verkopen, want dat bracht veel meer geld op. Daarom kunnen we er nu volop genieten van heide, vennen, vogels, schapen en Schotse hooglanders. Met onze fietsroute Beilen fiets je dwars door het Nationale Park Dwingelderveld en breng je natuurlijk even een bezoekje aan de schaapskooi.
Onze routeredacteur Carolien Boogaard bracht per provincie mooie heidegebieden in beeld. Benieuwd? Lees het op haar blog.
3x bekende heideplanten
We hebben allemaal wel een beeld van heideplanten, maar er zijn veel verschillende soorten. Bekijk tijdens je wandeling of fietstocht eens goed met wat voor heideplant je te maken hebt.
1. Struikheide (Calluna vulgaris)
Dit is de bekendste heidesoort. Hij bloeit dieppaars, vooral in de tweede en derde week van augustus. Struikheide houdt van droge, zanderige voeten en groeit zowel in de duinen aan de kust als in het binnenland. Je kunt zelfs in de berm langs diverse snelwegen struikheide bewonderen.
2. Dopheide (Erica)
De bloemetjes van dopheide lijken op klokjes. Vaak staan struikheide en dopheide bij elkaar in de buurt: is er een wat natter stukje dan duikt er dopheide op. Een van de meest verrassende plekken waar je deze soort kunt spotten, is in het Larserbos (Flevopolder).
3. Kraaiheide (Empetrum nigrum)
Deze soort kun je herkennen aan de zoetige, kruidige geur. Maar je kunt ook letten op de paarsblauwe bessen in het najaar of de rode bloemen in april/mei. Kraaiheide komt alleen voor boven de lijn Zwolle-Enschede. Bijvoorbeeld op de hei van het Zwarte Meer, bij Beetsterzwaag.
Wist je dat Nederland ook mooie heuvelachtige gebieden kent? Lees hier meer over de drie mooiste heuvels in Nederland.
