Luyksgestel is het startpunt van een nieuwe fietsroute in Noord-Brabant. De Smokkelroute, zoals het rondje van 28 kilometer heet, gaat als vanzelfsprekend over de landsgrens heen. Lukt het je om ongezien Nederland weer binnen te fietsen?
De Smokkelroute Luyksgestel geeft fietsers aan de hand van het verhaal van Nellie en haar broer Toon een kijkje in het smokkelverleden van de regio. Pakjes boter de grens over smokkelen, was ooit dagelijkse kost – zo is te horen in deze Verhalen aan de Grens-route. Brabant kent als provincie die aan België grenst veel van zulke verhalen. Om die in het licht te brengen, zijn belevingsroutes zoals de Smokkelroute Luyksgestel in het leven geroepen.
Grenspaal 191
De fietsroute begint in het centrum van Luyksgestel en gaat via het Bakkerijmuseum De Grenswachter richting grenspaal 191. Met 44 meter boven NAP is dit het hoogste natuurlijke punt van Noord-Brabant. Niet ver daarvandaan rijden fietsers tegenwoordig vlot het kanaal Bocholt-Herentals over. Maar dat was ooit wel anders: de drie bruggen over het kanaal werden streng bewaakt door de douane. Zomaar oversteken met smokkelwaar was dus niet zo evident.
Kraaienpoten
Verder gidst de fietsroute je langs de Hutten, een zeer belangrijke doorsteek voor de smokkelaars tussen 1830 en 1970. Het Kraaienpootmonument in de Dorpstraat in Luyksgestel is het symbolische eindpunt van de Smokkelroute Luyksgestel. Het monument, van de hand van Ad Wouters en Jan van den Dungen, werd in 1985 ter herinnering aan de smokkelende grensbewoners in het centrum van het dorp geplaatst. Smokkelaars gooiden de zogenoemde kraaienpoten (twee kromgebogen spijkers die in het midden aan elkaar gelast zijn) op de weg om achtervolgende douaniers van zich af te schudden. Hoe dit scherp voorwerp ook op de grond belandt, er wijst altijd wel een punt omhoog.
Meerdere smokkelroutes
Rond 1960, toen een vrije handelsmarkt ontstond, kwam er een eind aan de smokkelperiode. Om de herinnering aan deze periode levend te houden, biedt Visit Brabant verschillende routes in het teken van smokkelen. De fietsroute vanuit Luyksgestel is uitgezet via het Brabantse fietsknooppuntensysteem.
Liever te voet in de voetsporen van de smokkelaars treden? Lees het routeverhaal van de Toeractief-wandelroute Hooge Mierde en download de wandelroute om ‘m zelf te lopen.
